O'r ochr chwith: Mae sgrôl yn dangos sylwadau o un o fy adroddiadau ysgol uwchradd, ar gyfer y Gymraeg. Mae'r athro'n canmol fy mrwdfrydedd yn y dosbarth, ac yn gwneud sylwadau fy mod wedi llwyddo yn y profion, fodd bynnag, er mwyn gwella fy ngwaith ysgrifenedig, bydd angen i mi ddarllen mwy o lyfrau Cymraeg.

​

Wrth ymyl y sgrôl, mae'r stori'n datblygu, wrth i gopi darluniadol o'r Beibl i blant, a llyfr coginio Cymraeg a ddefnyddiais ar un adeg i wneud cacen siocled, dywallt llinynnau lliwgar o wybodaeth i lawr ar ymennydd fioled - lliw sodiwm valproate; mae gan yr ymennydd glust oddi tano, a darn o fy ngemwaith crochenwaith môr ynddo, a diferion o sodiwm valproate yn diferu o dan yr ymennydd. Mae ton sain, a all fod yn gysylltiedig ag atafaeliadau neu gerddoriaeth, yn deillio o'r ymennydd, yna'n fflatio, yna'n ildio i nodiadau cerddorol ac arwydd fy mod yn 'dawnsio i guriad fy nhrwm fy hun'.

​

O'r ymennydd, mae symbolau porffor o'r effaith pili-pala – fel y gwelir yn system Lorenz – yn hedfan i fyny, cyn trawsnewid yn bili-pala fioled go iawn – ac mae un ohonynt yn setlo ar dab sy'n dangos geiriau Saesneg wedi'u sillafu'n ffonetig, fel y nodwyd yn fy asesiad dyslecsia.

​

O dan y tabiau, mae tabl fioled o dreigladau – a fyddai fel arfer yn dangos rheolau i’w cofio – yn dangos cymysgedd dryslyd o lythrennau a phenawdau rheolau, wedi’u cymhlethu ymhellach gan bili-pala a llygad porffor niwlog, yn crio dagrau porffor. Mae troed y tabl wedi’i newid i bentagram cerddorol, sy’n dangos pwysigrwydd cerddoriaeth yn fy nulliau ymdopi o ran cof, a’r unig adroddiad ysgol bositif dderbyniais, sef mewn cerddoriaeth. Fodd bynnag, mae cleff bas yn gosod naws hwyliau isel gan fod y gair 'trawiadau', sy'n golygu curiadau a thrawiadau, yn disodli unrhyw nodiadau; mae'r geiriau sy'n weddill yn dangos bod curiadau/trawiadau'n effeithio ar y cof.

 

O dan y bwrdd a manylyn y drwm, mae dyfyniad o erthygl o siwrnal academaidd yn egluro bod gan drawiadau a chyffuriau gwrth-epileptig (AEDs fel sodiwm valproate) ganlyniadau hirdymor, gan gynnwys ar y cof.

​

Uwchben hyn i gyd, mae storm seicedelig – neu seicotropig – yn bwrw glaw o feddyginiaeth fioled ar yr olygfa, gan effeithio ar bopeth yn fy mywyd.

​

Ar ochr dde’r dudalen, mae arwyddion ar ffurf arwyddion traffig ffyrdd, yn rhoi’r wybodaeth i ni mai dim ond yn Saesneg y mae asesiadau dyslecsia ar gael – nid yn unig ym 1996, pan gefais fy asesu, ond o hyd yn 2025…a thu hwnt i bwy a ŵyr pryd?!

​

Mae llygad holl-weledol yr asesydd yn edrych ar y geiriau Saesneg sydd wedi'u sillafu'n ffonetig ac yn deall y gallai hyn gael ei gymhlethu ymhellach gan fy addysg cyfrwng Cymraeg a'm perthynas â'r iaith Gymraeg a'r Saesneg. Fodd bynnag, nid yw'r asesydd yn siaradwr Cymraeg, ac felly mae rhwystr iaith gadarn, a nodir yma gan wal o frics, yn eu hatal rhag gweld y tabl treigladau; nid oes ganddynt unrhyw gysyniad o dreigladau, heb sôn am y cymhlethdodau y gallai'r rhain eu cyflwyno i'm 'sgorau ACID'. Fel mae pethau'n sefyll, arweiniodd fy sgorau ACID (yn y tabl arnofiol) at y sylwadau canlynol:

 

“O ystyried y gwasgariad mor eang o ganlyniadau, ni fyddai’n berthnasol lleihau’r rhain i’r hyn a adroddir i fod yn Gyniferyddion Deallusrwydd”.

 

Mae'r ail sgrôl yn dangos rhai o'r sylwadau o'r asesiad dyslecsia, sy'n cynnwys o fy asesiad i, problemau gyda'r cof ac amrywiaeth o feysydd prosesu gwybyddol.

​

Felly, prif neges y darn yw, er bod fy athrawon cyfrwng Cymraeg yn credu mai'r ateb i'm problemau llythrennedd oedd yr angen i mi 'ddarllen mwy o lyfrau Cymraeg', mewn gwirionedd roedd fy nghof a'm gwybyddiaeth wedi cael eu heffeithio'n andwyol gan drawiadau a defnyddio AEDs i atal trawiadau, a chadarnhawyd hyn gan yr asesiad dyslecsia, i ryw raddau, gan fod arwydd clir o anghenion addysgol ychwanegol – hyd yn oed pan ges i fy asesu mewn iaith wahanol iawn i'r iaith yr oeddwn yn derbyn fy addysg ynddi. Fodd bynnag, roedd hyn ond yn crafu'r wyneb, gan mai rheolau gramadeg, gan gynnwys treigladau, oedd fy anawsterau mwyaf amlwg – ac nad oedd y prawf iaith Saesneg yn eu profi. Mae'r agendor hwn yn dal i fodoli yn y system addysg cyfrwng Cymraeg a bydd yn bodoli nes bod asesiad dyslecsia cyfrwng Cymraeg ar waith.